Podczas remontu starego domu lub mieszkania może się okazać, że pod wylewką kryje się niespodzianka – niepozorna, czarna masa o charakterystycznym zapachu. To subit – lepik asfaltowy zawierający szkodliwe substancje, którego obecność stawia przed inwestorem nie tylko wyzwania techniczne, ale też zdrowotne. Choć na pierwszy rzut oka trudno go rozpoznać, jego wpływ na jakość powietrza w pomieszczeniu może być poważny.
Czym właściwie jest subit?
Subit to lepik asfaltowy na bazie smoły pogazowej, stosowany powszechnie w Polsce od lat 50. aż do lat 80. XX wieku. Używano go głównie jako warstwę klejącą pod parkiety – jego zadaniem było mocowanie klepek do betonowej posadzki. Materiał ten był popularny ze względu na dostępność i stosunkowo niską cenę, ale z dzisiejszej perspektywy okazuje się wysoce problematyczny.
Największym zagrożeniem wynikającym z obecności subitu jest emisja szkodliwych lotnych związków chemicznych, w tym rakotwórczych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA). Substancje te mogą przenikać do powietrza w pomieszczeniu, zwłaszcza gdy podłoga nie jest szczelnie zabezpieczona.
Jak rozpoznać obecność subitu?
Obecność subitu można podejrzewać, jeśli remont dotyczy budynku z czasów PRL, a pod starym parkietem znajduje się czarna, tłusta i lekko błyszcząca substancja o intensywnym, smołowym zapachu. Subit nie kruszy się jak zwykły klej, lecz bardziej przypomina zestalony asfalt.
Najłatwiej go rozpoznać podczas zrywania starej podłogi – szczególnie, jeśli klepki są trudne do oderwania, a pod spodem pojawia się warstwa o wyglądzie przypominającym smołę. W razie wątpliwości warto pobrać próbkę i przekazać ją do specjalistycznego laboratorium, które potwierdzi obecność WWA.
Zlekceważenie problemu może skutkować nieprzyjemnym zapachem w mieszkaniu, problemami z układem oddechowym domowników, a nawet objawami neurologicznymi – zwłaszcza u dzieci.
Jak usunąć subit – metody i środki ostrożności
Usuwanie subitu to proces wymagający, pracochłonny i potencjalnie niebezpieczny dla zdrowia. Nie powinno się go wykonywać bez odpowiednich zabezpieczeń i wiedzy technicznej. Najskuteczniejszym rozwiązaniem jest mechaniczne zeszlifowanie warstwy lepiku – jednak wymaga to użycia specjalistycznego sprzętu wyposażonego w odsysacze pyłu i filtry HEPA.
Prace należy prowadzić w maseczce ochronnej z filtrem chemicznym oraz odzieży zabezpieczającej – kontakt z subitem oraz jego oparami może być toksyczny nawet przy krótkotrwałej ekspozycji. Pomieszczenia muszą być dobrze wentylowane, a usunięty materiał powinien zostać zutylizowany zgodnie z przepisami dotyczącymi odpadów niebezpiecznych.
Alternatywą – tam, gdzie usunięcie subitu jest zbyt trudne – może być zastosowanie specjalnych powłok izolujących, które tworzą barierę dla pary wodnej i ograniczają emisję związków chemicznych. To rozwiązanie jednak tylko tymczasowo zabezpiecza przed emisją szkodliwych substancji – problem nadal istnieje pod spodem.
Czy subit zawsze trzeba usuwać?
W niektórych przypadkach inwestorzy decydują się nie usuwać subitu, lecz zastosować nad nim dodatkowe warstwy izolacyjne. To rozwiązanie bywa dopuszczalne, jeśli stan techniczny lepiku jest stabilny, nie emituje silnego zapachu i nie występują pęknięcia w podłodze. Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to metoda eliminująca zagrożenie, a jedynie maskująca jego objawy.
Przy takim rozwiązaniu niezwykle ważne jest użycie odpowiednich gruntów i folii w płynie, które skutecznie odseparują subit od nowych warstw wykończeniowych. Nie należy jednak układać paneli czy parkietu bezpośrednio na starym lepiku – to poważny błąd techniczny i zdrowotny.
W przypadku mieszkań, gdzie przebywają dzieci, osoby starsze lub alergicy, zaleca się całkowite usunięcie subitu i wykonanie nowej, zdrowej posadzki.
Subit – cichy wróg w twoim domu
Obecność subitu w mieszkaniu to nie tylko problem estetyczny czy remontowy – to realne zagrożenie zdrowotne, które może dawać o sobie znać latami. Choć niewidoczny, emituje toksyczne związki chemiczne, które kumulują się w powietrzu i w organizmach domowników.
Warto potraktować temat poważnie i – w razie wątpliwości – skonsultować się z fachowcami. Odpowiednie rozpoznanie, bezpieczne usunięcie i profesjonalna izolacja to nie tylko inwestycja w komfort mieszkania, ale przede wszystkim w zdrowie i spokój domowników.
